De geschiedenis van Samos

Ongeveer in het jaar 2000 v.Chr. heeft de vorst Minos een enorme culturele ontwikkeling op gang gebracht op het eiland Kreta. Andere Griekse eilanden, waaronder Samos, namen die ontwikkelingen op het gebied van bestuur, kunst, onderwijs en dergelijke over. Dit gebeurde overigens zelden vrijwillig. Ook naar het vasteland van Griekenland waaide die beschaving van Kreta over. Echter, de bevolking van het vasteland liet zich hieraan niet onderwerpen en ging de strijd aan.

Na honderden jaren van strijd leek er een nieuwe macht te ontstaan; het nieuwe bestuurscentrum Athene rond 600 v.Chr. Athene probeerde ook macht te verwerven in andere streken van Griekenland. Op Samos werd Athene gedwarsboomd en het eiland kwam juist daardoor onder de eigen machthebber Polykrates tot enorme bloei. Tal van kunstwerken zijn in die tijd op Samos aangelegd; een watertunnel van meer dan een kilometer lang dwars door een berg, een enorme stadswal en imposante havenwerken. Ook de tempel Heraion gewijd aan de Godin Hera is in die tijd gebouwd. De overblijfselen van deze kunstwerken zijn nog steeds te bewonderen bij het dorp Ireon en in het archeologisch museum in Samis-stad.

Omstreeks 500 v.Chr. kwam het wereldrijk Perzië op. De Griekse eilanden verenigden zich onder leiding van Athene en wisten zich de Perzen van het lijf te houden. De leider van Samos, Polykrates, viel door verraad in handen van de Perzen en werd door hen vermoord. Door dit verbond met Athene zijn al die eilanden voorgoed Grieks geworden. Dit bleef zo, ook toen het Romeinse Rijk ontstond omstreeks het begin van de christelijke jaartelling. De Romeinen namen weliswaar de politieke macht over van Athene, maar de Griekse vereniging bleef bestaan.

In ± 400 n.Chr. viel het Romeinse Rijk uit elkaar. Kort daarvoor had de christelijke kerk zich binnen het Romeinse Rijk snel uitgebreid. In Griekenland en Klein-Azië bleef het Byzantijnse Rijk voortbestaan en de christelijke godsdienst bleef bevoorrecht. Maar in Klein-Azië kwam na ongeveer het jaar 800 de mohammedaanse godsdienst ofwel de islam op. Langzaam maar zeker brokkelde het Byzantijnse Rijk af totdat het in 1450 geheel instortte. De macht in het zuidoosten van Europa werd overgenomen door de islamitische Turken.

De Grieken zochten hulp in West-Europa, waar een zeer sterk Venetiaans rijk was ontstaan. Maar ook de Venetianen waren niet opgewassen tegen het groeiende, machtige Turkse Rijk. Dat betekende dat ook Samos onder Turks islamitisch bestuur kwam omstreeks 1500. Om oorlogsschepen te bouwen, gebruikten de Turken het hout van de uitgestrekte bossen op Samos. De Samioten besloten na geheime beraadslagingen daarom hun eigen bossen in brand te steken. In 1830, na een tien jaar durende vrijheidsoorlog, werd Griekenland eindelijk onafhankelijk. Op 11 november 1912 kwamen de leiders van Samos bij elkaar in de kerk van de heilige Spiridon in Vathi en stemden voor eenheid van Samos met het overige Griekenland. Op 2 maart 1913 werd de Unie officieel bekrachtigd door de Griekse regering.