De geschiedenis van de Griekse kiosk
De ‘periptera’, wie kent ze niet? Die Griekse kiosken die op enkele vierkante meters van alles en nog wat verkopen. Ze zijn bijna altijd open, vormen een bron van informatie over de buurt en hebben al heel wat mensen op het laatste moment uit de brand geholpen.
Het Griekse fenomeen ‘periptero’ verscheen voor het eerst in de 19e eeuw en wel in Nafplion, de eerste hoofdstad van de moderne Griekse staat. In eerste instantie werden er in deze kiosken alleen rookwaren verkocht. Echter, nadat de Griekse overheid een manier zocht om soldaten te helpen die tijdens de onafhankelijkheidsoorlog gewond waren geraakt, werden er speciale vergunningen uitgegeven. Hiermee werd het oorlogsinvaliden toegestaan om in een kiosk, behalve rookwaren, ook andere producten zoals frisdrank, chocola en kranten te verkopen.
Nadat al snel duidelijk werd dat veel van deze invaliden helemaal niet meer in staat waren te werken of om hun kiosk te onderhouden, kregen zij het recht de kiosk aan derden te verhuren. Later kregen ook andere mensen met ernstige gezondheidsproblemen toestemming voor het houden van een kiosk. Op deze manier kregen ze een steuntje in de rug om toch in hun levensonderhoud te kunnen voorzien.
In de daaropvolgende jaren groeiden de periptera niet alleen uit tot mini winkeltjes, maar toen in de jaren vijftig en zestig veel Grieken hun dorp verlieten om in de steden werk te zoeken, installeerden veel kiosken een telefoon met tikker. Zo konden mensen zonder vaste telefoon het contact met het thuisfront onderhouden. Tot de komst van de mobiele telefoon werd deze telefoon nog altijd door een groot aantal mensen gebruikt. Niet zelden stond men voor een simpel telefoontje een tijd in de rij, iedereen kon mee luisteren en u kunt zich voorstellen hoe er gereageerd werd wanneer iemand uitgebreid zijn nieuwtjes over de telefoon dacht te moeten uitwisselen.
De periptero vervult eveneens rol als sociaal ontmoetingspunt. Veel Grieken stoppen even om een blik op de voorpagina’s van de kranten te werpen en vervolgens een praatje te beginnen over alles wat er in de wereld gaande is. En ben je de weg kwijt of zoek je iets in de buurt? De kioskhouder weet altijd raad!
Helaas wordt dit typisch Griekse fenomeen de laatste jaren steeds meer met uitsterven bedreigd. Door de economische crisis zagen veel kiosken zich genoodzaakt te sluiten of, om het hoofd boven water te houden, hun assortiment uit te breiden met bijvoorbeeld goedkope souvenirs en andere prullen. Waren vroeger de kiosken nog verplicht om aan bepaalde voorwaarden te voldoen wat betreft kleur en afmetingen, tegenwoordig zijn ze allemaal verschillend en beginnen veel kiosken steeds meer op kleine supermarkten te lijken.
Toch komen we gelukkig met name op de eilanden en in een aantal dorpen op het vasteland nog altijd ouderwetse periptera tegen. Ook het gezin van een van onze gasten maakte er tijdens hun vakantie op West-Kreta dankbaar gebruik van: toen na een late vlucht alle winkels bij aankomst in Kalives al gesloten waren, hoefde hun dochtertje het niet zonder haar vertrouwde ritueel met een glas melk te stellen. En dat dankzij de lokale periptero!