Voelbaar verleden
Mevrouw Smeulders – Veltman heeft in zeven jaar tijd al veel van Griekenland gezien. Zij bezocht diverse bestemmingen, waaronder Chios en Lesbos, maar vooral Kýthira heeft veel indruk op haar gemaakt. Zij vertelt u graag over haar mooie herinneringen aan deze reizen.
Een kerstkaart, bestemd voor de vorige bewoners van het huis waarin wij nu zeven jaren wonen, bracht ons destijds in contact met Ross Holidays. Vorige week kwamen we terug van alweer de 11e reis die ook wij nu via hen mochten maken naar een van de Griekse eilanden.
In deze zeven jaren hebben we veel van het Griekse gezien, gehoord, geroken en geproefd. De keukenkastjes hier in het Brabantse zijn gevuld met allerlei kersverse kruiden afkomstig van de vele geurige stekelige (au!) bollen die op de zonovergoten hellingen van het Griekse goed gedijen – vooral de tijm is erg goed tegen astmatische benauwdheden heb ik gemerkt. Ook menig blikje honing is hier inmiddels opgelepeld. Op de deur van de voorraadkast onder de trap hangen ansichtkaarten met vissers, mannen op ezeltjes, aanplakbiljetten van lokale festiviteiten als herinnering aan.
Diep in mijn herinnering zitten de contacten, ontmoetingen die ik vooral in het mastiekdorp Pyrgí op Chios mocht beleven met de vrouwelijke bewoners, terwijl zij met ferme slagen bonen uit peulen mepten, gezeten op een juten zak in een van de smalle straatjes of genietend van wat koelte na gedane arbeid ‘s avonds op de stoepranden voor hun huizen. Zij stonden me lachend toe dat ik hen portretteerde via foto’s. Velen van hen heb ik inmiddels uitgetekend met potlood, krijt, aquarel.
Begin deze maand bezochten we op Lesbos, waar we voor de vierde keer kwamen, het bergdorp Stípsi. De mannen voor en in het kafeníon hadden er geen probleem mee dat de hollandía haar zes zinnetjes Grieks op hen uitprobeerde. Ook niet om voor haar te poseren, maar dan wél in combinatie met hun allerbeste vrienden. Stevige mannenarmen werden om schouders geslagen, gezichten glunderden. Ik zag en genoot.
Naast allerlei natuurwondertjes zoals vers opgegraven fossiele bomen die nu na miljoenen jaren weer licht en lucht mogen ervaren, het voeren van brood aan honderden waterschildpadjes, het horen van de bellen van geiten en schapen, de plotselinge ontmoetingen met vossen, uilen en slangenarenden, ligt echter diep verankerd mijn herinnering hetgeen ik voelde destijds op Kýthira – een van de eerste reizen die we met Ross Holidays maakten – in een vroeg voorjaar.
Kýthira, een eiland pal onder het vasteland, waar de taxibranche het won van het initiatief van busorganisaties, waar de oude veerboot werd verkocht voordat de nieuwe was gearriveerd, waar “meneer frank” van Ross Holidays veel voor de bevolking deed en ervoor zorgde dat de paden van weleer weer toegankelijk werden – langs voormalige watermolens en een paradijselijke waterval – een eiland waar de geschiedenis nog schrijnend te zien en te voelen is, zoals daar waar de wereldwinden elkaar ontmoetten:
“Vervloekt”
een handvol mensen sticht
waar steile grillige rotswanden
elkaar beurtelings beschaduwen
een veilig thuis achter hoge muren
onzichtbaar vanuit zee
eeuwen nadien, het jaar 1537
Barbarossa hongert naar de rijkdom
van de veelbesproken stad
speurt en nadert met vele piraten
in haast worden schuilplaatsen gevuld
de achtergebleven mannen verraden
noch vrouw, noch kind
Barbarossa onthooft de vaders
één voor één – spreek dan toch!
onverwacht geschrei van een boreling
de oude Mitsos waarschuwt
in zijn lied – hond, dood de haas!
het gehuil verstomt
voor eeuwig gesmoord
de moeder, zij redt zo haar volk
bitter klinken haar woorden
verdoemd zijt gij, Ágios Dimítrios
nimmer zult gij worden opgebouwd
wees vervloekt tot er niets
van u is overgebleven –
met mijn kleinkind aan de hand
bezie ik de ruïnes
voel hun verhaal
ik draai om
en ga heen
Mevrouw Smeulders – Veltman
juli 2014
Deel met vrienden of reisgenoten
Deel met vrienden of reisgenoten
