Wandelen op Lefkas smaakt naar meer
Na onze eerste indrukwekkende ervaringen met het pittige wandelprogramma op Pilion, schreven wij ons bij de boeking voor Lefkas direct in om mee te doen.
Guur en Ruig
Onweer vannacht, al voor de wekker wakker en het regent flink. Dat voorspelt niet veel goeds, maar als er iets is, zou de gids, Alex, ons appen. Lekker rustig aan koffie zetten, flesjes met een laagje ijs uit het vriesvakje halen, aanvullen met water en in een keukendoek wikkelen, bananen mee en brood. Goede schoenen, T-shirt, dikker shirt, regenjas aan, tussenjas mee. Zoals we later zien bij de gids is een mutsje ook handig, want op de top van een berg kan het koud zijn (terwijl je zelf warm bent) en dan sluit een capuchon niet goed af.
Nog even de telefoon bijwerken en rustig op pad. Als we de deur open doen, doen onze buurtjes dat ook. De buurvrouw is gebeld door Alex. Hij wilde eerst de tocht afblazen (want het bos is modderig) of verzetten naar 12 uur (want dan wordt het droger) maar we vertrekken een uur later en gaan dan wandeling 3 doen, dat kan beter met dit weer.
Het is droog om 10 uur en we gaan met z’n viertjes op pad naar de parkeerplaats. Daar staat een kleine zwarte bus, maar ook een auto en enkele mannen stellen zich aan ons voor: Giorgos, de gids van vandaag, en Janos ook gids, “Because you are very special people!”. Alex is er ook maar vertrekt na de kennismaking (see you later).
In de auto zitten nog 2 mannen: de chauffeur van de aankomstdag, met een jongere chauffeur, die met enkele aanwijzingen van de oudere rijdt. Als ik niet zoveel vertrouwen had in Ross Holidays, zou ik me nu toch in een film van een kidnapping wanen. Om door zoveel onbekende en half verstaanbare mannen in een zeer moderne zwarte bus gezet te worden, maar gelukkig zijn we met z’n viertjes en het uitzicht onderweg brengt je meteen op gezonde gedachten: diverse kleuren groen van met olijfbomen, cipressen en eiken begroeide hellingen waarop we vaardig en vlot grote hoogte maken.
Giorgos legt de tocht uit: de berg op naar het kerkje van de Profeet Ilias (staat vaak op hoogste punt van bergen), niet te verwarren met de heilige met dezelfde naam, want die heeft kerkjes op andere plaatsen. Langs de andere kant weer terug. De hele track is eigenlijk 23 km, ooit door Giorgos gelopen in 2,5 uur, maar hij is nu 60 en doet het rustig aan. We lopen het hoogste en mooiste deel ervan. Als er maar iets is (vraag, dorst, foto nemen, uitrusten) mag je roepen, dan stopt hij even.
Ik krijg een loopstok aangeboden van Janos. Hij blijft de hele tocht achter me, klaar om me ook nog de hand te reiken bij elke wankeling. Omhoog is goed te doen. We pauzeren hier en daar kort om van het uitzicht te genieten of even op adem te komen. We ruiken de bloemen en kruiden onderweg extra goed nu het geregend heeft. We zien terrasbouw (aangelegd door de armere mensen vroeger met weinig eigen grond) en veldjes waar de allerbeste linzen verbouwd worden, nu te herkennen als fris groen egaal gewas. We nemen wat meer tijd voor het panorama op Lefkas stad, ook in nevel is het adembenemend. Net als ik echt wat adem te kort lijk te krijgen naderen we het hoogste punt. Bij het kerkje (wat we ook van binnen mogen bekijken) pauzeren we wat langer voor een snackje, wat drinken en natuurlijk foto’s. Het is weids en prachtig!
Omdat het wat langer gaat regenen gaan we eerst een stukje over de betonnen weg, dan naar afgekalfde bergen die lijken op een zandgroeve of woestijn als in Star Wars, maar dan nattig. In het diepste punt staat wat water en veranderen de korreltjes in een soort kleibodem. De akoestiek is hier geweldig, zegt Giorgos, voor een concert met gitaar. Vanzelf komen er langzamerhand korte gesprekken op gang, dat is altijd het verbindende van samen lopen. Dan volgt weer een afdaling over paden met afwisselende stenen, dus goed oppassen waar je je voeten plaatst. De baton komt hier goed van pas, je leert er vanzelf mee omgaan.
We eindigen op het beloofde dorpsplein van Egklouvi waar het nog erg rustig is. Daar genieten wij van ons brood en wat drinken. Dan vervolgen wij onze weg (in overleg) naar het Folklore Museum in Karya. Een bevlogen man gidst ons door een woning van vroeger. Buiten staan grote hulpstukken als molensteen, druivenpers, tabakpers/snijder, tsipouri-destileerapparaat op ijzeren plateau waaronder men houtvuur kon maken en heel veel gereedschap. Iets hoger en nog altijd buiten staat de bakplaats, waar 1 keer per week brood werd gebakken voor de hele week, toepasbaar bij elke maaltijd, van bijvoorbeeld 20 kg deeg. De oma van de spreker bakte het lekkerste brood ooit, nooit meer zoiets lekkers geproefd, sprak hij met zichtbare weemoed. Boven krijgen we uitleg over Lefkas’ traditioneel handwerk, wat een vrouw uit het dorp, Mara Stavraka, die ooit een arm brak en tenslotte moest missen, met 1 hand kon maken, en dit later aan alle dorpsmeisjes leerde. Ook zij moesten eerst oefenen met 1 hand. Het borduurwerk is mooi, met een patroon wat vaak terugkomt. Maar ook de ondergrond werd zelf geweven, evenals dikke kleden en dekens, daar begonnen meisjes al vroeg aan voor hun uitzet. Ze moesten alle draden zelf oogsten (wol, katoen of linnen van vlas), spinnen met een spinstok, verven met natuurlijke kleurstoffen (bloemen, artisjokkenschillen, enz.) en een patroon en de maten bepalen. Ze hadden weinig vrijheid, ieders leven liep zo. Er was veel handwerk, want er was nog heel lang geen stroom, ik meen tot 1967 in sommige delen op Lefkas. De getouwen die ze opzetten waren enorm en daarom werd dit ook wel buiten gedaan. Beneden was een huiskamer te zien met stenen banken aan de buitenkant, waarop dekens en kleden om het warmer te houden en eenvoudige meubeltjes. In het midden de oven/kachel, dan het slaapgedeelte met een bed voor de dochters, een voor de zonen, een voor de ouders, het schommelwiegje erboven aan touwen, ter bescherming tegen kou, muizen en slangen. Erg leuk om zo het gezinsleven van vroeger te kunnen zien. Tenslotte kunnen we nog wat handwerk kopen, hoewel nu op moderne manier gemaakt. Ik kies een servet met gouddraad, om de patronen te herinneren.
Als afsluiting een koffie in een modern tentje aan het plein. Het per kopje zetten kost tijd, maar het resultaat mag er zijn, waardoor we weer aangeland in het heden genieten van een prachtige rit naar huis. Morgen weer meer.
Sprookjesachtig mooi
De glimmende zwarte bus staat er al als we even voor negenen naar de parkeerplaats lopen. Het is mooi weer, met een enkel pruttelend bootje met netten op het water en nog rustig in het dorp.De tocht de berg Skaros op is beeldschoon in het ochtendlicht. Wat is het hier afwisselend groen! Ik ben wel blij dat ik zelf niet hoef te rijden maar kan genieten van het in vlot en veilig zigzaggen langs haarspeldbochten met mooie uitzichten.
Ieder die wil krijgt vandaag van Giorgos wandelstokken die precies op maat afgesteld worden, zodat je mooi rechtop blijft lopen bij klimmen en dalen en ook extra steun hebt. Het is even wennen, maar als je de smaak te pakken hebt loop je minder wankel en kun je nog meer genieten, al moet je natuurlijk blijven opletten waar je je voeten zet. Gelukkig zijn de gidsen zeer zorgzaam, wijzen op uitsteeksels en gladde plekken, helpen bij grote stappen en verwijderen zelfs laaghangende takken en gevaarlijke losse keien.
Het eerste stukje van de route is even klauteren, maar dan wordt het pad minder steil en breder. De eerste stop is al gauw bij een klooster in onderhoud, helaas gesloten. Het kan bij sommige monumenten jaren duren, volgens onze gids. De wandeling wordt voortgezet tussen bomen en struiken door, langzaam stijgend. Er zijn mooie formaties op de paden van oude kromme bomen die een kring lijken te vormen en je het gevoel geven dat je je op geheimzinnige plaatsen begeeft. Zo is elk deel van het pad anders. Op een plek met minder bomen zien we opeens een enorm uitgestrekt dal rechts van ons, met aan het eind een andere berg. Giorgos wijst ons op een wit gebouwtje bovenop, dat zeer wit oplicht als de zon erop schijnt: Profitis Ilias, waar we gisteren hebben gestaan. We zetten de heerlijke wandeling nog even voort en pauzeren op een lieflijke plek onder een machtige eik met uitzicht op een veld met bloemen en struiken waaraan nog regendruppels twinkelen in het zonlicht. We voelen ons een groep Hobbits als we een heerlijke kaneelkrans krijgen van Giorgos, een Griekse specialiteit, gemaakt met druivenschillen die overblijven na het persen en rozijnen en soms noten. Erg lekker, zeker na een lekker tochtje, en voedzaam.
De tocht wordt voortgezet over een breder pad, waar aan beide kanten mooie weiden met bloemen staan. Giorgos zoekt de wilde knoflook met witte bloempjes. We zien er alleen een die er op lijkt. Maar we ontdekken ook heerlijke kruiden zoals salie, tijm, oregano en marjolein. Dit geurt overheerlijk, omdat het vanmorgen vroeg nog een beetje geregend heeft. Ondertussen horen we afwisselend vogelgezang, waarschijnlijk van onder andere een nachtegaal. Voor we het weten doemt voor ons een prachtig uitzicht op the Seven Islands. Daar houden we onze tweede pauze en kunnen we haast niet stoppen met fotograferen.
De tocht zet zich nog anderhalf uur voort, volgens onze gids, langzaam dalend over een bredere verharde weg. Hij duikt steeds even weg in de bosjes rechts van het pad en opeens, na enige tijd en nog een mooi uitzicht later, heeft hij het gevonden: een trail door het bos naar beneden. Zachte aarden paden, soms wat schuin, maar gelukkig wordt ons daar de hand gereikt om veilig verder te kunnen. We stoppen even bij een grot en blijven rusten op dit zeer aardse stukje grond. En als iedereen stil is, klinkt helder een nachtegaal, als speciaal voor ons. We weten niet zeker of dit het pad is, wat in een wandelboek het Harry Potter Pad genoemd wordt, maar qua sfeer zou dat heel goed kunnen.
Vervolgens lijkt het pad makkelijker en kunnen we rustig dalend voort, tot de bomen struiken worden en we tenslotte aankomen in een weelderige olijfboomgaard met bloemige weiden ertussen. Als de Hof van Olijven, maar dan heel paradijselijk, de Hof van Eden misschien. Aan het eind daarvan zien wij opeens onze chauffeur, en een prachtig klooster met ruïnes en een kerk, gelukkig wel open: de Rode Kerk. We mogen er heerlijk een tijd vertoeven op deze magische plek, waar ook een echte waterput is en ik voor het eerst van mijn leven een weke schorpioen zie, die verschijnt zodra het deksel wordt opgelicht. Onze gids weet deze veilig te omzeilen en ons toch in de diepte te laten kijken en te luisteren, via een vallende steen, de plons laat echt even op zich wachten.
Wat een sprookjesachtige wandeling was dit! De chauffeur heeft ook nog voor een verrassing gezorgd: de middelste banken zijn opeens omgedraaid, dus de tweede rij stoelen kijkt naar de derde rij, een soort familie-opstelling. We wisselen telefoonnummers uit om foto’s te kunnen delen als herinnering aan deze prachtige dag. Halverwege de afdaling met de bus mogen we nog een keer een kijkje buiten nemen: nog een prachtig uitzicht op de mooie havenstad Nidri beneden. En dan moeten we toch echt naar huis.
Smaakt naar meer
Prachtige dag, dus de jassen blijven thuis en de tussenjas blijft, op gebruik tijdens een rustpauze na, in de tas. Wel goed insmeren vandaag: factor 50.Het zwarte busje is er ruim op tijd, met vandaag de jonge chauffeur en de gids Alex, die het vandaag samen af kunnen.
We starten met een heerlijke tocht langs de kust, raampje open, heerlijke muziek, prachtig uitzicht. We parkeren waar we gisteren zijn opgehaald: Kokkini Ekklesia, de rode kerk. We lopen ook letterlijk verder vanaf het punt waar we gestopt waren, want de ruïne van de Rode Kerk hebben we al bekeken. Het is een smal pad door een laag bos met veel varens, mooi groen dus. We stijgen gestaag, maar het gaat vrij makkelijk.
We rusten om wat water te drinken en wat nader kennis te maken. Zo vertellen we waar we in Griekenland geweest zijn en hoeveel wandeltochten we gedaan hebben. Alex is al 20 jaar gids, maar zo’n 10 jaar geleden gestart met raften en kanovaren en allerlei wateractiviteiten. Daar ligt eigenlijk zijn hart op dit moment. Ook voor watersport is een enorm aanbod op Lefkas.
We lopen verder tot we op een open plek komen, met een bron. Die sijpelt alleen nog maar, onderin door stenen ommuurde opvangbak staat slechts een klein plasje water en natuurlijk modder. Het is een mooie plek voor een pauze, al moet het vroeger of in tijden met meer regenval, vele malen mooier geweest zijn.
Het pad loopt dan weer omhoog, meer stenen, minder groen, de grond lijkt wat droog gruis. Al gauw is er een mooi uitzicht. Er zijn weinig moeilijke stappen vandaag, we hebben maar een paar keer een extra handje nodig. Of zou het wandelen zo snel wennen, ook het stijgen en dalen? Voor we het weten zijn we in Kolyvata, terwijl wij denken pas halverwege te zijn: dit is het eindpunt: Kolyvata!
Normaal is deze tocht op vrijdag en nu op zondag, zal Maria haar taverne wel openen? Voor Alex gelukkig wel. Hij helpt zelfs in de keuken terwijl wij heerlijk op het eenvoudige, maar mooie terras plaats nemen. Er worden glyko tou koutaliou geserveerd, ingemaakte druiven en kumquat (beetje bitterder) op een lepel, naast een glas water en koffie naar keuze: frappe of Grieks (medium) sweet of zonder suiker. We krijgen tenslotte ook nog grote kaneelkoeken en een soort broodstengels met zaden. Erg smakelijk en gezellig allemaal. Nog wat mooie foto’s ter afscheid en dan zijn de wandelingen helaas gedaan. Dit smaakt zeker naar meer wandelen, meer terrasjes, meer mooie dagen op een Grieks eiland. Gelukkig hebben we nog even.
Meneer en mevrouw Ten Holder-Vermaas, Lefkas
Deel met vrienden of reisgenoten
Deel met vrienden of reisgenoten
