De kunst van houtsnijden

Eén blik op de kunstig gedecoreerde meubels en gebruiksvoorwerpen in een van de vele werkplaatsen zegt genoeg: in Agiasos bevindt u zich in het hart van de houtsnijkunst op Lesbos. Deze traditionele volkskunst vormt een oude traditie die tot op de dag van vandaag met veel liefde en vakmanschap levend wordt gehouden. Veel mensen reizen speciaal naar het dorp om hier meubels te bestellen.

Voor het ontstaan van de houtsnijkunst in Agiasos gaan we terug naar het begin van de 19e eeuw. Toen men in 1812 in het dorp begon met de bouw van de Panagia-kerk, werden Griekse ambachtslieden van buiten het eiland aangetrokken om het houtsnijwerk van het altaar te verzorgen. Hierbij werden ze geholpen door lokale inwoners die, handig als ze waren, zich al snel de kunst meester maakten. Met het grote aantal olijf- en walnootbomen in de omgeving was er ruimschoots materiaal voorhanden en het duurde dan ook niet lang voor de houtsnijkunst in Agiasos opbloeide en bekendheid verwierf. Met name de uit het dorp afkomstige dekenkisten en spiegels met indrukwekkend houtsnijwerk waren in die tijd in menig huis te vinden.

Grote veranderingen in de 20e eeuw brachten helaas een einde aan deze bloeiperiode en bedreigden het voortbestaan van de traditie. De Klein-Aziatische catastrofe en twee Wereldoorlogen hadden de vraag naar houten, handgemaakte meubels sterk verminderd en de houtsnijders werden gedwongen het dorp te verlaten of op een andere manier hun brood te verdienen. De houtsnijkunst dreigde voorgoed verloren te gaan in Agiasos.

In 1949 echter waagde de kleinzoon van een oud houtsnijder, Dimitris Kamaros, een poging de traditie nieuw leven in te blazen. Hij opende een kleine werkplaats waar hij houten meubels vervaardigde. Voor het houtsnijwerk maakte hij veelal gebruik van traditionele afbeeldingen met invloeden uit onder andere het Byzantijnse Rijk en Klein-Azië. Tegelijkertijd ontwikkelde hij een nieuwe, eigen stijl die erg succesvol zou blijken. Al snel had hij tot ver buiten de grenzen van het eiland een goede naam opgebouwd en vonden zijn meubels hun weg door heel Griekenland en zelfs tot ver daarbuiten. De werkplaats groeide uit tot een leerschool voor een nieuwe generatie houtsnijders die op hun beurt ieder weer een eigen stijl ontwikkelden. De traditie was gered!

Veel meubels die u tegenwoordig in Agiasos ziet, zijn met behulp van moderne middelen gemaakt. Echter, al het houtsnijwerk van deze meubels wordt nog altijd op traditionele wijze met de hand gemaakt en met een beetje geluk ziet u hier iemand aan het werk. Wanneer u goed naar de afbeeldingen van het houtsnijwerk kijkt, herkent u verschillende elementen uit de natuur en ook de tweekoppige adelaar, symbool van het Byzantijnse Rijk, zult u regelmatig tegenkomen. De Panagia-kerk met het houten altaar waar het allemaal mee begon, is er helaas niet meer. Deze brandde enkele jaren na de bouw al af.