Kloosters rondom Rethymnon

De rijkdom van Rèthymnon blijkt uit de aanwezigheid van vele Byzantijnse kerken en imposante kloosters. Een bezoek aan Kreta biedt een grote variatie aan religieuze bezienswaardigheden en zal de bewondering opwekken, wat voor geloof men ook heeft.

Moní Prèveli
Circa acht kilometer ten oosten van Plákias is het klooster van Moní Prèveli gelegen. Gebaseerd op de gevonden voorwerpen vermoedt men dat het klooster is ontstaan aan het einde van de zestiende, begin van de zeventiende eeuw. Tevens is bij de ingang van het klooster het jaartal 1701 op de put gegraveerd. Sommige beweren dat het klooster is vernoemd naar een moordenaar uit het dorp Preveliána, die in de zestiende eeuw zijn intrek nam in dit klooster. Het ligt echter meer voor de hand dat het klooster is vernoemd naar Akakios Prevelis die het klooster in 1670 heeft gerenoveerd. Het klooster is gebouwd boven op de berg en heeft een schitterend uitzicht over de zee en de omgeving.

Oorspronkelijk bestond het klooster uit diverse kleine kloosters en een groot hoofdklooster. Hedendaags zijn er nog slechts twee kloosters te vinden: het Káto (beneden) Prèveli van Ágios Ioánnis Pródromos dat geheel verlaten is en het Píso (achter) Prèveli van Theológos dat vandaag de dag nog door enkele monniken bewoond wordt. Het klooster heeft in het verleden steeds een belangrijke rol gespeeld in de bevrijding van Kreta. Zo heeft het vele tegenstanders van het Turkse bestuur onderdak verleend en ook in de Tweede Wereldoorlog konden de verzetshelden hier rekenen op een helpende hand.

Vanuit Asómatos gaat een slingerende weg naar het klooster, welke gewijd was aan Johannes de Doper. De rivier Megálopotamos, ook wel de Kourliótis-rivier genoemd, stroomt door de diepte van de kloof en brengt de bezoeker bij Káto Prèveli. De niet meer in gebruik zijnde brug is gebouwd door de Venetianen om de rivier over te kunnen steken. Ernaast ligt de ruïne van de verlaten Káto Prèveli. Op de klokkentoren staat zelfs het jaartal 1594. De omliggende gebieden van het klooster waren ideaal voor landbouw en veeteelt, waardoor het klooster het gehele jaar in gebruik was. Het klooster werd meerdere malen geplunderd door diverse veroveraars en piraten, waardoor het een verlaten klooster is geworden.

Drie kilometer verderop ligt het hoofdklooster, Píso Prèveli. Het klooster is op een hoogte van 170 meter op de rotsachtige kliffen van de Mesokorfí-berg gelegen en nog steeds in gebruik. Het wordt gerekend tot een van de rijkste kloosters van heel Kreta. Door giften van gelovigen bezit het klooster grote stukken grond en heeft het de rijkdommen uit het verleden goed kunnen beschermen tegen diefstal en plundering. Tot de schatten van het klooster behoren onder meer een zilveren kruis uit de 17e eeuw. Dit kruis bevat een stukje van het originele kruis waaraan Christus genageld is en een aantal edelstenen. Aan dit kruis worden wonderen toegeschreven. Tevens beschikt het klooster over een fraaie iconostase en een bisschopstroon.

Van het oude gedeelte is niet veel meer zichtbaar. Datgene dat niet door de Turken verwoest is, is bedekt met een nieuw gebouwd klooster in 1835.
Op de binnenplaats staat een waterput met de woorden: NIYON ANOMHMATA MH MONA OYIN, wat zoveel betekent als was niet alleen uw gezicht maar ook uw zonden.

Moní Arkádiou
Nabij het dorp Amnatas, op een hoogte van circa 500 meter, is Moní Arkádiou gelegen. Het klooster wordt omringd door wijngaarden, pijnbomen, cipressen, eiken- en olijfbomen. Rondom het klooster bevinden zich verschillende kapelletjes en tevens het startpunt van de Arkádi-kloof.

De oorsprong van het klooster is onbekend maar men vermoed dat het in de twaalfde eeuw door de Byzantijnse keizer Arkádios is gesticht. Een andere versie over het ontstaan is dat de naam van het klooster gewijd is aan de monnik Arkádios, die het klooster al veel eerder gesticht zou hebben. Het Arkádi-klooster was het enige Kretenzer klooster dat het recht had om de klokken te luiden, waardoor het ook wel Tsanli Manastir werd genoemd. Dit is de Turkse benaming voor ‘begunstigde bel’.

Door de bovenmatige muren had het klooster de uitstraling van groot fort. Het werd door de rebellen gedurende de Turkse bezetting als schuilplaats en opslag voor munitie en kruid gebruikt. Het klooster van Arkádi is zeker het meest historische klooster van Kreta en is uitgegroeid tot symbool van de Kretenzer strijd voor de vrijheid. Ook Unesco heeft het klooster van Arkádiou aangewezen als Europees Vrijheidsmonument.

Vandaag de dag wordt het klooster nog steeds bewoond door monniken.

Tímiou Stavroú / Vosáko
Vijftig kilometer ten oosten van Rèthymnon, nabij het dorp Sísses, vindt men het klooster van Vosáko. Dit klooster is gewijd aan Tímiou Stavroú, wat Heilig Kruis betekent, en is gebouwd op een klein plateau tussen de toppen Koutroúlis en Mesokófinas van het Taléon-gebergte. Dit plateau werd waarschijnlijk gebruikt voor het voeren van vee, waar de naam Vosáko vervolgens van afkomstig is. Het is een samenvoeging van de Griekse woorden vous (os) en sakos (vouw). Het omliggende ruige landschap is zeer indrukwekkend.

Op de naamdag van het klooster, dat op 14 september wordt gevierd, lopen bedevaarders via het ruige pad vanaf Kaló Choráfi in de buurt van Panagía Charakiani in Bali naar het klooster toe. Deze wandeling vergt ongeveer drie uur. Tot eind jaren 90 was het klooster verwoest en verlaten, maar inmiddels is het gerenoveerd. De gebouwen bevinden zich op twee niveaus en hebben twee binnenplaatsen. De hoofdtempel is op de zuidelijke binnenplaats gebouwd. Het heeft een imposante ingang en naast de tempel staat een prachtige Venetiaanse fontein.

Moní Arsaníou
Circa elf kilometer ten oosten van Rèthymnon, vlakbij het dorp Pagalochóri, is het klooster Moní Arsaníou gelegen. Ook over het ontstaan van dit klooster bestaan meerdere verhalen. Vermoedelijk stamt de naam van het klooster van de monnik Arsanios. Echter wordt ook beweerd dat de naam afkomstig is van Arsaníou, een vrouw die haar fortuin besteedde om een klooster te bouwen op de kaap van Arsaníou.

In 1866 werd het klooster vernietigd door de Turken. In 1888 is er op deze ruïnes een nieuwe kerk genaamd Ágios Geórgos gebouwd. Tijdens de eerste jaren van de Turkse bezetting werd Gabriel Kládos, de abt van het klooster, om fiscale redenen gevangen genomen. Hierdoor werd in 1896 het klooster geplunderd en verbrand. Een jaar later werd hij in de strijd tegen de Turken onthoofd. Gedurende de Tweede Wereldoorlog gaf het klooster een beschutting voor de vele verzetsstrijders. In 1941 werd de abt Damianós Kallèrgis doodgeschoten omdat hij een verzetsstrijder herbergde.

In 1970 is het klooster gerenoveerd en hedendaags is het een museum waar gewaden, boeken en andere kerkelijke voorwerpen te zien zijn.

Agía Iríni
Aan de voet van de Vrísinas-berg, op 260 meter hoogte, is het klooster van de Heilige Agía Iríni gelegen. Dit klooster is gebouwd voor het jaar 1362 en is daarmee een van de oudste kloosters van Kreta. Het klooster biedt een weids uitzicht over Rèthymnon.

Gedurende de Venetiaanse periode bloeide het nonnenklooster, echter werd het tijdens de revolutie dermate beschadigd dat de nonnen het klooster verlieten. In 1989 werd het klooster wederom als nonnenklooster in gebruik genomen. Op dat moment zijn de stallen en de wijnpers gerestaureerd. Handwerk als weefkunst en borduurkunsten zorgden voor een wederopbloei van het klooster. In 1990 is het volledige klooster met zorg gerestaureerd waarbij de oorspronkelijke architectuur is gerespecteerd. Inmiddels is het klooster bekroond en staat het op de lijst van Europees Cultureel Erfgoed. De inwonende nonnen zijn gastvrij en leiden u graag rond.

Chalèpa
Op ongeveer zesenveertig kilometer ten oosten van Rèthymnon vindt men een van de mooiste kloosters van Kreta: het klooster van de Verlosser van Chalèpa. Door de ligging op een hoge heuvel biedt het een grandioos uitzicht over de vallei van Mylopótamos. In de periode voor het jaar 2000 bestond het uit enkel een aantal ruïnes, maar is inmiddels volledig gerestaureerd.

Het is niet bekend wanneer het klooster precies is opgericht, echter weet men wel dat het een van de oudste kloosters van Kreta betreft en dat deze rond de Venetiaanse periode is ontstaan. De voornaamste kerk is gewijd aan de gedaantewisseling van de Verlosser en de geboorte van Christus. Dit is een basiliek bestaande uit drie beuken zonder koepel. Een van de vooraanstaande bezienswaardigheden is de oude fontein van de Verlichting.

Op een steenworp afstand van het terrein vindt men de Agía Marína-kerk. Deze kerk draagt het wapen van de familie Kallérgis. Deze familie was een van de meest prominente families gedurende de Venetiaanse periode. Zij hadden een dusdanige macht dat zij speciale privileges ontvingen ten opzichte van de andere Kretenzers.

Voorheen was het Chalèpa klooster een nonnenklooster, alvorens het in 1673 verhuisde naar zijn huidige locatie. Vanwege de strategische locatie en het sterk economische zelfbestuur, was het Chalèpa klooster het centrum van verschillende gevechten tijdens de Turkse bezetting.